Keşide Tarihinden Önce Çekin Bankaya İbrazı Halinde Ne Olur?

Çek Nedir? sorusu ile konumuza başlamak gerekir ise, Bir kişinin, Bankada bulunan hesabından belgede yazılı miktarın belgede adı geçen kişiye yada o kişinin havale ettiği kimseye yada bu belgeyi ibraz ödene ödenmesi için düzenlenen belli biçim ve özelliği olan yazılı belge olarak ifade edebiliriz. Türkiye ticaretinin nakit ödeme dışında belirli vadeler ile ödeme yapıldığını düşünürsek Çek bu sistem içerisinde önemli yer tutmaktadır.

İbraz edilen çekin işleme alınması konusunda dikkat edilmesi gereken önemli hususlar nelerdir. Bu hususlar olmaz ise çek hukuki olarak geçerli olmayacağından işlem yapılamayacaktır. Çek ‘de bulunması gereken zorunlu unsurlar neler? bunların üzerinden geçmeye çalışalım;

• Çek ibaresi bulunmalıdır,
• Belirlenen bir tutarın ödenmesini içermelidir,
• Muhatap Banka yazılı olmak zorundadır,
• Ödeme yeri yazılı olmalıdır (Muhatap Banka adı bilgisinin yanında yer alan ödeme yeridir),
• Keşide yeri yazılı olmak zorundadır (Yargıtay tarafından kabul edilen İst., G.Antep, Ş.Urfa, K.Maraş dışında kalan keşide yeri belirtilirken kısaltma yapılmayarak net bir şekilde anlaşılır olarak yazılmalıdır. Eğer keşide yeri belirtilmemiş ve keşideci kaşesinde adres yazılı olması durumunda bu adres keşide yeri olarak dikkate alınacaktır. Eğer keşide yeri yok kaşede de adres yok ise çek geçersiz olacaktır.)
• Keşide tarihi yazılı olmak zorundadır,
• Keşideci imzası olması zorunludur.

Keşide Tarihinden Önce Çekin Bankaya İbrazı Halinde Ne Olur?

Eğer çek keşide tarihinden önce Bankaya ibraz edilmesi durumunda ödeme yada karşılıksız işlemleri dahil olmak üzere hiç bir işlem yapılmaz. Sözlü olarak Banka yetkilisi tarafından bu bilgi size iletilerek çek ile ilgili işlem yapılmaz. Fakat sözlü olarak iletilen bilgi size yeterli olmaz ve çek üzerine yazılmasını talep edebilir siniz. Bu durumda çekin arkasına ” İş bu çek, üzerinde yazılı keşide tarihinden önce ibraz edilmiş olduğundan 5941 sayılı Çek Kanunu 6272 sayılı Kanun ile eklenen geçici 3. maddenin 5.fıkrası gereği işleme alınmamıştır” yazılır.

Keşide tarihinden önce çekin Bankaya ibrazı durumunda çekin ödenmesi için tek şart mevcuttur. Bu durumda çekin ödeme yapılabilmesi için ileri düzenleme tarihi olan bu çekin Bankaya ibraz eden müşterinin, bu çekin ödeme yapılması konusunda yazılı olarak talimat verilmesi gerekir. Bir diğer deyişle ileri tarihli çek için çekin keşidecisi ibraz edilen çekin ödenmesi konusunda yazılı talimat verilmemesi durumunda bu çek ile ilgili işlem yapılmayacaktır.

Bu arada Kanunlarda Değişiklik yapılmasına dair Kanun 100. madde gereği 5941 sayılı Çek Kanunu ‘nda yer alan ve 31.12.2017 tarihinde sona eren çeklerin üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce Bankaya ibraz edilemez ve bu çek ile ilgili işlem yapılamaz maddesi 31.12.2020 tarihine uzatıldı. Şu an için ekstra bir uzatma yapılmaması durumunda 31.12.2020 tarihine kadar üzerinde yazılı keşide tarihinden önce ödenmesi için bankalara ibraz edilemeyecektir. Bu uygulama ile Çek görüldüğünde ödenir hükmüne de geçici süre ile istisna getirilmiştir.

Çek unsurları ve şekil şartları eksik ise ne yapılması gerekiyor?

Çek unsurları eksik ise yapılması gereken işlemleri ise şu şekilde belirtebiliriz. Çek unsurları ve şekil şartları eksik ve örnek ile açıklamak gerekir ise çekte keşide tarihi yoksa değil ise çek vasfını kaybeder.Bu tarz keşide yeri yazılmayan çek ile karşılaşılan durumlarda Banka tarafından yapılacak işlem Çekin …….. unsuru yazılı olmadığından çek için işlem yapılamamıştır şeklinde şerh düşülür. Bu durumda şekil şartlarındaki sorundan dolayı çek için işlem yapılamayacaktır.

Çekte ibraz süresi ne kadar? 

Çekler, düzenlendiği yerde ödeme yapılacak ise on gün, çek ibraz süresi farklı şehir olanlar ise düzenlendiği yerin dışında farklı bir yerde ödeme yapılacak ise bir ay içerisinde muhataba ibraz edilmelidir. Ödeme yapılacak Ülke ‘den farklı bir Ülke ‘de düzenlenmiş olan çek için, düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay, farklı kıtalarda ise üç ay içerisinde muhataba ibraz edilmek zorundadır.

Avrupa Ülkesinde düzenlenen bir çek, Akdeniz ‘e sahili olan bir Ülke ‘de ödeme yapılacak ve aynı şartlarda Akdeniz ‘e sahili olan bir Ülke ‘de düzenlenip bir Avrupa Ülkesinde ödemesi yapılacak çekler aynı kıtada düzenlenmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılmaktadır. Çekte ibraz süresi hesaplama yapılırken, keşide tarihinin ertesi gününden itibaren hesaplama yapılır.

• Çek imza tutmaması Ciro silsilesinde bozukluk halinde ne yapılmalı?
• İbraz süresi geçen çek tahsil edilebilir mi?
• Çek basım tarihi yazan çeklerin taahhüt bedeli ne zamana kadar alınır?
• Bankaların çek tahsil masrafları ne kadar?

Çek ibraz süresi hesaplama yönteminin bir örnek ile açıklamak gerekir ise, 01.05.2018 keşide tarihi olan bir çekin ibraz süresi hesaplaması 10 gün üzerinden yapılacaktır. Bu 10 günlük ibraz süresi ise 02.05.2018 tarihinden başlayarak 11.05.2018 tarihinde sonra erecektir. Eğer ibraz süresi son günü tatil gününe denk gelmesi durumunda tatili takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar çek ibraz edilmesi gerekir.

Çek vadesi gelmeden tahsil edilebilir mi?

Çek vadesinden önce tahsil edilebilir mi? konusunu açıklamak gerekir ise önceki yıllarda çekte vade olmaz görüldüğünde ödenir olarak belirtilmektedir. Fakat çek için Türkiye ‘deki ekonomik şartlarda meydana gelen kötüleşme nedeniyle ortaya çıkarılan geçici düzenleme ile “Üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap Bankaya ibrazı geçersizdir” olarak belirtilmektedir. Bu açıklama gereği çek vadesi gelmeden tahsil edilemez, ibraz süresi boyunca tahsil edilebilmektedir.