Kira Artışı Hesaplama Nasıl Yapılır? Hangi Oran Kullanılacak?

2019 yılına kadar Borçlar Kanunu 344. maddesi gereği kira artışı hesaplama sürecinde hangi oran bilgisinin kullanılacağına dair belirtilen açıklamada, Kira artışı yapılacak ay için TÜİK tarafından açıklanmakta olan bir önceki aya ait Üfe oranını aşmayacak şeklinde belirtilmekteydi. Bu ibare olsa da ev sahibi yada kiracı tüik tarafından açıklanan veriler içerisinde hangi oran bilgisi düşük ise o oranı kira artış oranı olarak kullanmak için elinden geleni yaptı diyebiliriz.

• Ocak 2019 Kira Artışı Ne Kadar? yazımızı okumak için tıklayın

Durum böyle olsa da Borçlar Kanunu ilgili maddelerinde ne kadar kira zammı yapılacağı belirtilmesine rağmen Tüik tarafından açıklanan ÜFE verilerine göre geçtiğimiz yılın aynı dönemine ait veriler ile kira artış oranı yapılacağı belirtilmektedir. Fakat Yargıtay tarafından yapılan açıklamalar gereği on iki aylık ortalama bilgisine göre kira artışı yapılması gerektiği belirtilmektedir. Fakat kira artışı hesaplama 2019 itibari ile revizyona uğrayarak bambaşka bir hesaplama yöntemine geçti.

Kira Artışı Hesaplama 2019 Yılı İçin Nasıl Yapılacak?

Aralık 2018 dönemine kadar yukarıda belirttiğimiz yönteme göre kira artış oranı hesaplama yapılıyordu. Fakat 18.01.2019 tarihli 30659 sayılı Resmi Gazete içerisinde “7161 Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair Kanun gereği, Türk Borçlar Kanunu 6127 sayılı Yargı hizmetlerinin hızlandırılması amacı ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanunda yapılan değişiklik gereğince;

• İçinde Kiracı Olan Evin Satılması Süreci Nasıl Olur? okumak için tıklayın

Konut ve çatılı iş yeri kiralarında, kiracı ve ev sahipleri arasında yenilenen kira dönemleri için uygulanacak olan kira artış oranı bedeli ile ilişkin yapılan anlaşma, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek şartıyla geçerli olacaktır. Bu değişiklik kiracının Türk Ticaret Kanunu ‘nda tacir olarak sayılan kişiler ile özel hukuk ve kamu hukuku tüzel kişileri olduğu iş yeri kiralarını da kapsamak koşulu ile 1 Ocak 2019 itibari ile uygulanacaktır.

Kanunun ekteki maddesi gereği 01.01.2019 itibari ile kira artışı hesaplama sürecinde Borçlar Kanunu 344. maddesi gereği yıllardır kullanılan üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek şartı rafa kaldırılmış oldu. O yüzden 2019 kira artışı hesaplama sürecinde tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre kira zam oranı belirlenerek taraflar arasında uzlaşma noktası olarak değerlendirilecektir.

Yabancı Para Kira Artışı Hesaplama Oranı Nasıl Belirlenir?

Türk Borçlar Kanunu 344/4. maddesi gereği kira bedeli yabancı para olarak ödemek için mutabakat sağlanan durumlarda sözleşmelerde 5 yıl geçmeden kira artışı yada kira azalışı yapılamayacağına dair düzenlenen maddede “20.02.1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk parasının kıymetini koruma hakkında kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla” ibaresi eklenmiştir.

Bilindiği gibi ” Türk parası kıymetini koruma hakkında 32 sayılı karara ilişkin tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34) de değişiklik yapılmasına ilişkin tebliğ (No: 2018-32/52), Türk parasının kıymetini koruma kanununa istinaden yürürlüğe konulan bir düzenleme olup sair sözleşmeler için “Döviz ve dövize endeksli olarak sözleşme yapma yasağı” getirmektedir. Bu tebliğ kapsamında bulunan yasak, gayrimenkul kira sözleşmeleri içinde, bazı istisnalar haricinde geçerli sayılır.

Borçlar Kanunu 344. maddeye yapılan ekleme ile, sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak anlaşmaya varılmış ise, Tebliğ düzenlemesi gereği beş yıl geçmeden kira bedelinde değişiklik yapılması da mümkün hale gelmiştir. Başka bir ifade ile beş yıl geçmeden kira bedelinde değişiklik yapılması yani TL’ ye çevrilmesi mümkün hale gelmiştir. Bu düzenleme ile döviz kurlarındaki artış ile mağduriyet yaşayanlarda rahatlamış oldular.

Kira Artış Oranı Hesaplama 2019 Yılında Neler Değişti?

Bu bilgiler ışığında 18 Ocak 2019 tarihli ve 30659 sayılı Resmi Gazete ‘de yayınlanan 7161 Vergi Kanunları ile bazı Kanun ve Kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair Kanun ve Türk Borçlar Kanunu ‘nda ve 6127 sayılı Yargı Hizmetlerinin Hızlandırılması amacıyla bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun ‘da yapılan değişiklikler ile 2019 kira artışı,

Bir önceki kira yılında Tüketici Fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşulu ile geçerli sayılacaktır. Bu değişiklik ile tüketici tarafında kira artış oranı konusunda büyük bir indirim sağlanmış oldu. Aksi halde nerede ise iki kat daha fazla kira zammı yapmak durumunda kalacaktı. Yeni bir değişiklik yapılmadığı sürece 2019 için kira artış oranları bu şekilde devam edecektir.

Örnek Kira Artışı Hesaplama 2019

Kira artışı konusunda 2018 ve 2019 yılında tüketici ne kadar kira artışı yapması gerekiyordu bunu bir örnek üzerinden açıklamak daha faydalı olacaktır. 2018 yılı için yapılacak kira artış oranı Üfe 12 aylık ortalamaya göre yapılmaktaydı. 2019 yılı için ise kira artışı Tüfe 12 aylık ortalama orana göre yapılması kanun ile hayata geçti. Ocak Üfe ve Tüfe oranları üzerinden konuşmak gerekir ise;

• Aralık 2018 Tüketici Fiyat Endeksi 12 aylık ortalama %16,33
• Aralık 2018 Üretici Fiyat Endeksi 12 aylık ortalama %27,01

Kanun çıkmadan önceki yönetmeliğe göre yapılacak kira artışı 1.000 TL kira ödeyen birisi için 270.10 TL olacak iken yeni kanun değişikliği ile yapılacak kira artış oranı 163,30 TL olacaktır. Ev sahibi için düşünüldüğünde yapılacak kira artışında 106,80 TL daha az zam yapılırken kiracı açısından 106,80 TL daha az zam yapılmaktadır. O yüzden kira artışı hesaplama sürecinde belirttiğimiz bu oranlar yapılmaktadır.